Եվրամիությունը պատրաստ է խոշոր կապիտալ ներդրումներ անել Հայաստանում, բայց կա մի պայման, որ, իր հերթին, զուգահեռ ներդրումներ պետք է անի նաև Հայաստանի կառավարությունը: Կառավարության մարտի 7-ի նիստում այդ մասին հայտարարել է վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը՝ ասելով, որ կառավարության ներդրումների համար էլ կա երկու տարբերակ՝ կամ ընդլայնել բյուջեի հնարավորությունը, եկամուտները, կամ վերցնել վարկ, այսինքն՝ ավելացնել արտաքին պարտքը, և դրա համար էլ օրենսդրորեն տալ այդ պարտքի շեմը բարձրացնելու հնարավորություն: Ո՞րը կընտրի Հայաստանի կառավարությունը: Նիկոլ Փաշինյանը խոսել է վարկային միջոցների ծախսման արդյունավետության երաշխիքների, թափանցիկության մասին: Իր հերթին, կառավարության ներդրումները Եվրամիության համար են թերևս երաշխիք: Երաշխիքի ոչ միայն զուտ ֆինանսական կամ կառավարչական, այլ քաղաքական երաշխիք: Այդ ներդրումները Հայաստանի ինքնիշխանության գրավականն են:
Այսինքն, եթե կառավարությունն իր կողմից կատարում է ներդրումներ ենթակառուցվածքային, կապիտալ ներդրումային այն խոշոր նախագծերում, որ առաջարկում է Եվրամիությանը, դա հավաստիացում է, որ ԵՄ-ն, որպես գործընկեր, գործ ունի հենց Հայաստանի կառավարության հետ, ոչ թե Հայաստանի կառավարության «դիմակով» որևէ երրորդ կողմի: Իսկ Եվրամիությունն ունի այդպիսի երաշխիքների անհրաժեշտություն, որովհետև, չնայած Հայաստանում փոփոխությունների հիացական գնահատականներին, ԵՄ-ն անշուշտ ունի նաև Հայաստանում դառը փորձի օրինակը, հաշվի առնելով ազդեցության այն բազմաթիվ նուրբ թելերը, որ հայաստանյան կյանքում ունի ռուսական պետությունը: Իսկ այստեղ բանը լոկ իշխանությունը չէ, հատկապես այժմ, երբ ակնառու է, որ կա նախկին իշխանության մեծ մեդիաքարոզչական ազդեցություն՝ Ռուսաստանի ոչ պակաս ազդեցիկ շրջանակների հետ գործակցված: Այս պայմաններում կառավարության ինքնիշխանության երաշխիքը ԵՄ համար դառնում է կարևոր:
Իր հերթին, կառավարության համար էլ կարևոր են եվրոպական ներդրումները, քանի որ դրանք ունենալով տնտեսական էֆեկտ, բերելու են նաև քաղաքական հարաբերակցության բալանսավորման, լայն իմաստով, ամուր և անշրջելի դարձնելով վերափոխումների միջավայրը և բացառելով որևէ ռևանշիստական սադրանք: Ի՞նչ կանի կառավարությունը, ո՞ր տարբերակը կընտրի՝ Եվրամիությանն ինքնիշխանության երաշխիք տալու համար. հա՞րկ, թե՞ վարկ: Ի վերջո, բյուջեի եկամուտներն ավելացնելու համար, դրանց միջոցով նաև ներդրումային ծախս կատարելու համար կառավարությանն անհրաժեշտ է հարկային նոր մուտք ապահովել: Սա իհարկե պետք է անել առաջին հերթին ստվերի և կոռուպցիայի դեմ պայքարով, սակայն այստեղ կա երկու խնդիր: Նա բավականին բարդ է կտրուկ քայլերով մղել այդ պայքարը տնտեսական ցնցումներ թույլ չտալու համար, և երկրորդ՝ բավականին բարդ է ասել, թե Հայաստանում որքան է ստվերի իրական ծավալը և, ըստ այդմ, որքան մեծ կարող է լինել դրա դեմ պայքարից ստացվող հարկային էֆեկտը, այն որքա՞ն կբավականացնի Հայաստանի կառավարությունից ակնկալվող փաստացի քաղաքական երաշխիքային ներդրումների համար, եթե հաշվի առնենք նաև այն, որ կան, իհարկե, փողի կարիք ունեցող այլ հրատապ ծախսեր, և հնարավոր չէ բյուջեի եկամտային ամբողջ հավելյալ մասը ուղղել մեկ նպատակի:
Ըստ այդմ, հարկային բեռի որոշակի ավելացումն այդ դեպքում կդառնա անհրաժեշտություն: Կգնա՞ դրան կառավարությունը: Այստեղ էլ կա երկու հանգամանք: Սոցիալ-տնտեսական բեռի պարագան և, ըստ այդմ, հանրային, բիզնես շրջանակների դժգոհություն, և երկրորդը՝ ներդրումային գրավչության, որովհետև այնտեղ, որտեղ հարկերը բարձրանում են, բիզնեսը չի տեսնում հետաքրքրություն: Մյուս՝ վարկի տարբերակը, անշուշտ, առաջին հերթին բախվում է Հայաստանի պետական վճարունակությանը, քանի որ, ի վերջո, այստեղ էլ կարող է առաջանալ ինքնիշխանության հարց: Մյուս կողմից, սակայն, վարկը, արտաքին պարտքը բոլոր, անգամ զարգացած պետությունների բնորոշ հանգամանք է և այստեղ դրա քաղաքական էֆեկտը կամ դեֆեկտը կախված է օգտագործման արդյունավետությունից: Եթե դա նպատակային է, թափանցիկ, չի մսխվում, ապա վարկը կամրացնի, նոր հնարավորություն կտա պետությանը, ոչ թե կթուլացնի կամ կբերի կախվածության: Ակնառու է, որ բոլոր պարագաներում Հայաստանը լրջագույն քաղաքական որոշման առաջ է, որն անշուշտ պետք է հիմնավորված լինի նաև տնտեսական ռազմավարությամբ և հայեցակարգերով: Բրյուսել այցից հետո Նիկոլ Փաշինյանը բարձրաձայնում է առանցքային խնդրի մասին, որը գործնականում հայկական պետականության ապագայի հարցերից է: Այն պետք է լինի հանրային-քաղաքական խորքային քննարկումների առարկա: Կգտնվի՞ Հայաստանը դրան ընդունակ՝ թե՛ իշխանության, թե՛ քաղաքական և հանրային էլիտաների մակարդակում:
Աղբյուրը` https://www.1in.am/2520372.html
