LosArmNews.com կայքը ԱՄՆ-ում մշակութային կյանքի, այսօր ստեղծագործողների ու Հայաստանի քաղաքական վերջին անցուդարձի մասին զրուցել է բանաստեղծ Դավիթ Ասատրյանի հետ:
-Դավիթ, երկար ժամանակ է, ինչ ԱՄՆ–ում եք բնակվում, ի՞նչ գնահատական կտաք ԱՄՆ–ի մշակութային կյանքին:
-Եթե մշակութային կյանք ասելով նկատի ունենք համերգների քանակը, տեսահոլովակների քանակը, այստեղ ապրող մշակութային գործիչների քանակը, ապա ամեն ինչ հրաշալի է։ Այլ հարց է թե ինչ մշակույթի մասին ենք խոսում։
Իմ անձնական կարծիքով՝ ինչպես Հայաստանում, այնպես էլ այստեղ, մշակույթի ցանկացած ճյուղ հիմնված է մեկ-երկու նվիրյալի ուսերին։
– Հայաստանում արվեստագետները հիմնականում դժգոհում են չգնահատված լինելուց, ցածր աշխատավարձներից: Շատ դեպքերում նրանք ուղղակի թողնում են իրենց սիրելի ոլորտն ու անցնում են ավելի եկամտաբեր աշխատանքի՝ Հայաստանում արժանապատիվ գոյություն ապահովելու համար:
Այս տեսանկյունից կարո՞ղ ենք համեմատականներ անցկացնել ԱՄՆ–ում ու Հայաստանում ապրող արվեստագետների միջև:
-Ինձ համար անհասկանալի է չգնահատված կամ գնահատված արվեստագետ եզրույթը։ Եթե գնահատված ասելով՝ նկատի ունենք այն կոչումները, որոնք կուսակցական «զնաչոկների» նման ցրիվ է տալիս ժամանակի իշխանությունն, ապա չգնահատված լինելը, կարծում եմ՝ բախտավորություն է։
Ի վերջո վերջին շրջանում Մեր պետության կողմից գնահատված չակերտավոր արվեստագետներ կան, որոնց ասենք համերգին, նույնիսկ մղձավանջային երազում չի կարելի ներկա գտնվել։ Դառնալով սեփական մասնագիտությամբ գումար վաստակելու խնդրին՝ պետք է նշել, որ թե այստեղ, թե Հայաստանում պատկերը նույնն է, որքան ապրանքը որակյալ է, այնքան չկա դրա պահանջարկը։
–Ընթերցողները, մշակութային արտադրանք սպառողներն էլ դժգոհում են միօրինակությունից, ոչ արժեք ներկայացնող արտադրանքի մատուցումից, եթե մի կողմ թողնենք առաջարկից պահանաջարկ ու պահանջարկից առաջարկ ծնելու հարցն ու ընդհանրացնենք ի՞նչ է այսօր մատուցվում մասնավորապես ԱՄՆ–ում ապրող հանրությանը:
– Համաձայն չեմ այն կարծիքի հետ, թե արժեք ներկայացնող մշակութային գործեր չեն ստեղծվում, բողոքողներին էլ, նախապես ներողություն խնդրելով, չեմ հավատում։ Կարող եք որպես ինդիկատեր օգտագերծել ասենք Յութուբը, քանի դիտում ունեն օրինակ՝ Մանսուրյանի նոր շրջանի գործերը, և քանի դիտում ունեն նամազի մոտիվներով երգված հայերեն տեքստեր, որը ընկալվում է որպես երգ:
–Կողքի աչքով նայելիս, սփյուռքում՝ մասնավորապես ԱՄՆ–ում լսարան ունեն այն արվեստագետները՝ հայ երգիչ–երգչուհիներն, ովքեր մատուցում են էժանագին ռաբիս երաժշտություն: Տպավորություն է, որ այն կատարողներն, ովքեր լսարան չեն կարողանում հավաքել ու անգամ 100 հոգանոց դահլիճ չեն կարողանում լցնել Հայաստանում, հազարավոր ունկնդիրներ ունեն ԱՄՆ–ում, ըստ Ձեզ ինչո՞վ է սա պայմանավորված:
– Կարծում եմ ձեր նշած երևույթը ժամանակավրեպ է, տարիներ առաջ կարելի է ասել, որ միայն հայաստանից լինելը բավարար է եղել դահլիճ լցնելու համար։ Հիմա մի քիչ այլ է. օգտագործվում են վարչական ու կուսակցական լծակներ որևե մեկի համերգը կազմակերպելու համար։
–Դուք՝ որպես արվեստագետ Ձեզ լիարժեք գնահատված զգում եք ԱՄՆ–ում, ի՞նչն է պակասում:
Ես ԱՄՆ-ում գնահատված լինելու կամ չլինելու կարիք չունեմ, Ինձ այսօր պակասում է միայն մի բան Հայաստանը, Աստծո կամքով այդ պակասը երկար չեմ զգա։
–Ամբողջացնելով ԱՄՆ–ում մշակությաին կյանքի մասին զրույցը՝ կխնդրեմ ամփոփել ու ասել՝ ինչպես «Վերադարձ դեպի հարություն»-ում ասում եք վերջում լա՞վ է լինելու:
Անպայման լավ է լինելու, սրանում կասկած չունեմ։ Իմ սերնդակիցները բավական լավն են, իմ հույսը ոչ անցյալն է և ոչ էլ ապագան, իմ հույսը ներկան է։
-Մի առիթով երգահան Արմեն Մովսիսյանն ասել է այն, որ Ձեզ հանրությունը լավ չի ճանաչում, դա հանրության տգիտության արդյունքն է: Ովքե՞ր են Ձեր ընթերցողները, ունե՞ք կոնկրոտ լսարան:
-Արմեն Մովսիսյանի կարծիքն, իհարկե, կարևոր է, բայց քանի որ անձամբ ինձ է վերաբերվում դրա համար թողնեմ առանց մեկնաբանության։ Ես կոնկրետ լսարան չունեմ, ունեմ որոշակի շրջապատ, որտեղ կարդում են իմ գործերը ոչ ավել ոչ պակաս:
–Դավիթ և վերջում մեկ հարց Հայաստանյան քաղաքական կյանքի զարգացումներից, որից Դուք ևս անմասն չեմ մնում. մասնավորապես խորհրդարանական ընտրությունների արդյուքներից հետո ասել էիք. «Ժողովուրդն իր ձեռքով ընտրեց տարիներ շարունակ իրեն հարստահարած ու բռնաբարած իշխանություններին»: Այսօր, երբ նախատեսվում է նախագահական ընտրությունները ( որքան էլ այդ պաշտոնը, համաձայն նոր սահմանադրության, խիստ արարողակարգային է ու քիչ լիազորություններով) այնուամենայնիվ ի՞նչ եք կարծում՝ սա ՀՀ–ում իրավիճակ կփոխի, թե ոչ:
-Սա քաղաքական ավանտյուրա է։ Քաղաքական այս համակարգը նեխած ու գարշահոտ զանգված է կպած հասարակություն կոչված մարմնին, ժամանակին կվիրահատենք, շատ լավ, չենք անի, փտախտն անխուսափելի է։ Իսկ նոր նախագահի շուրջ բարձրացրած աղմուկը ինձ հիշեցնում է մի հին անեկդոտ, երբ ուշացած բժիշկը մահացած հիվանդի հարազատներից հարցնում է, թե հիվանդը մեռնելուց առաջ արդյոք քրտնեց, դրական պատասխան ստանալով, ասում է՝ դե շատ լավ է…
